Οι νέες ζυμώνουνε ψωμί κι οι γριές πολεμούνε, κι όλοι αρχινούν τραγούδια της δουλειάς το μόχτο ν’ αλαφρώσουν… Νίκος Καζαντζάκης Είναι τόσο μεγάλη η σημασία του ψωμιού στην καθημερινή διατροφή που συχνά αναφέρεται και ως «η ουσία της ζωής» Ιστορία: Μόλις έπιαναν οι πρώτες βροχές του φθινοπώρου και μαλάκωνε το χώμα, άρχιζε το όργωμα. Έπρεπε να ετοιμαστεί το χώμα να γίνει αφράτο δηλαδή, για να δεχτεί το σπόρο. Παλαιότερα η σπορά γινόταν με το χέρι. Άρχιζε στα τέλη του Σεπτέμβρη και τελείωνε το Δεκέμβρη. Στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα του Σταυρού, οι γεωργοί πήγαιναν στην εκκλησία λίγο σπόρο να τον ευλογήσει ο παπάς. Μετά τον έπαιρναν και τον ανακάτευαν με τον υπόλοιπο σπόρο, για να έχουν καλή σοδειά. Άλλοι κρατούσαν αγιασμό και ράντιζαν το σπόρο για να πάρει ευλογία. Αφού τελείωνε το όργωμα, έριχναν το σπόρο με το χέρι. Στη συνέχεια γινόταν το σβάρνισμα με τη σβάρνα, που έσερνε το ζώο, για να στρώσει το χωράφι και να σκεπαστεί ομοιόμορφα ο σπόρος. Αφού τελείωνε η σπορά, περίμεναν τις βροχές, για να ποτιστούν τα χωράφια και να βλαστήσει ο σπόρος. Στις αρχές του καλοκαιριού, τα σιτάρια ωρίμαζαν και άρχιζε το θέρος. Τα στάχυα θερίζονταν με τα δρεπάνια, γίνονταν δεμάτια και μεταφέρονταν στα αλώνια. Ο θερισμός είναι η εργασία για τη συγκομιδή των σιτηρών και γίνεται μετά από το ωρίμασμα των καρπών, δηλαδή στα τέλη Μαΐου στις θερμές περιοχές και στα νησιά, τον Ιούνιο στις υπόλοιπες περιοχές και τον Ιούλιο στα ορεινά μέρη. Ο θερισμός γίνεται ή με το χέρι από εξασκημένους εργάτες και εργάτριες ή με θεριστικές μηχανές. Οι εργάτες για το θερισμό χρησιμοποιούν το δρεπάνι, που είναι γνωστό θεριστικό εργαλείο από τα πολύ παλιά χρόνια. Το αλώνισμα γίνεται στο αλώνι, πέτρινο ή πήλινο, για να είναι σκληρό και βρίσκεται σε ψηλό μέρος, για να γίνεται πιο εύκολα το λίχνισμα. Γύρω - γύρω βρίσκεται περιτείχισμα, για να μη σκορπίζονται οι σπόροι κατά την εργασία του αλωνισμού. Σο αλώνισμα γίνεται έτσι: Χτυπούν τα στάχυα με πολλή δύναμη, είτε με το χέρι ή με ζώα. Ακολουθούσε το "λίχνισμα". Με την βοήθεια του αέρα, ο καρπός ξεχώριζε και έμενε στο αλώνι. Η επόμενη εργασία ήταν το σάκιασμα του καρπού και η αποθήκευση του στα κελάρια. Στη συνέχεια το σιτάρι το πήγαιναν στο μύλο για να αλεστεί και να γίνει Αλεύρι. Το σιτάρι αποτελεί βασική τροφή για εκατομμύρια ανθρώπους και είναι ίσως το σημαντικότερο δημητριακό για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών της ανθρωπότητας. Το σιτάρι (ο σίτος) είναι ένας από τούς πιο ευλογημένους καρπούς μαζί με το λάδι και το κρασί, γι’ αυτό και οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη σημασία σε αυτό αλλά και η εκκλησία καθαγίασε τον σίτο και τον άρτο. Εμείς βέβαια τον άρτο τον λέμε ψωμί.